ایشیموکو کینکو هایو، یا به طور خلاصه ایشیموکو، یکی از فراگیرترین و قوی‌ترین ابزارها در جعبه ابزار مدرن تریدرها است. توانایی آن برای سازگاری با شرایط گوناگون بازار و انعطاف آن از نظر ادغام شدن با سایر ابزارهای تکنیکال باعث شده است تا این اندیکاتور به جزئی ضروری در تحلیل تکنیکال تبدیل شود. ایشیموکو علاوه بر شناسایی و اهرم سازی از روندها، به تریدرها در زمینه مدیریت ریسک از طریق سیگنال‌های واضح ورود و خروج کمک می‌کند. منحصر به فرد بودن آن به توانایی اش برای جمع آوری چند داده تکنیکال به شیوه ساده و قابل درک مربوط می‌شود. این کیفیت تا حد زیادی احتمال انجام معاملات موفق در فارکس و سایر بازارهای مالی را برای تریدرهایی که از اندیکاتور ایشیموکو برای معاملاتشان استفاده می‌کنند، افزایش می‌دهد.
«گویچی هوسودا» که در جهان مالی با نام «سانجین ایشیموکو» مشهور است سازنده اندیکاتور ایشیموکو است که یکی از مشهورترین اندیکاتورهای تکنیکال در سراسر جهان است. علیرغم تاثیر زیادی که این شخص بر تحلیل تکنیکال گذاشته است، اطلاعات ما درباره زندگی او بسیار اندک و محدود هستند. می‌دانیم که «هوسودا» در اوایل قرن بیستم در ژاپن متولد شد. او کارش را به‌عنوان روزنامه نگار آغاز کرد و به زودی مطالعه بازار سهام را شروع کرد. «گویچی هوسودا» در دهه ۱۹۳۰ شروع به توسعه سیستمی کرد که بتواند بازارهای مالی در حال تغییر دینامیک را بهتر تحلیل کند. هدف او ایجاد اندیکاتوری بود که نه تنها جهت روند را تعیین کند بلکه سیگنال‌هایی برای ورود و خروج و همچنین تعیین سطوح حمایت و مقاومت به معامله‌گران بدهد. کار او روی این اندیکاتور بیش از ۳۰ سال ادامه داشت.
فقط در سال ۱۹۶۸ بعد از ده‌ها سال تست و اصلاح بود که «گویچی هوسودا» نظریه خودش را با عنوان «ایشیموکو کینکو هایو» منتشر کرد که ترجمه آن « نگاهی سریع به چارت تعادل» است. این سیستم بین تریدرهای ژاپنی به سرعت محبوب شد و بعد از آن در سراسر جهان گسترده شد. «هوسودا» در سال ۱۹۸۲ درگذشت و میراث خودش را به شکل یکی از موثرترین ابزارهای تکنیکال به جای گذاشت که هنوز هم میلیون‌ها تریدر در سراسر جهان از آن استفاده می‌کنند.
ایشیموکو به دلیل خصوصیات منحصر به فرد چارت آن با سایر اندیکاتورها کاملا تفاوت دارد و قابل شناسایی است این خصوصیات شامل پنج خط اصلی می‌شود که به تعیین حمایت و مقاومت، جهت روند و قدرت روند کمک می‌کنند. اجزای این اندیکاتور عبارتند از: ۱. تنکن-سن (خط تبدیل) – میانگین قله و دره در ۹ دوره گذشته ؛ ۲. کیجون-سن ( خط استاندارد) – میانگین قله و دره در ۲۵ دوره گذشته؛ ۳. سنکو اسپن A ( اسپن A پیشرو) – میانگین بین تنکن-سن و کیجون-سن که ۲۶ دوره به جلو فرافکنی شده است؛ ۴. سنکو اسپن B (اسپن B پیشرو) – میانگین قله و دره در ۵۲ دوره گذشته که ۲۶ دوره به جلو فرافکنی شده است؛ ۵. چیکو اسپن (خط باتاخیر) – قیمت پایانی ۲۶ دوره فرافکنی شده به عقب.
این اندیکاتور ، تعادل بازار را تحلیل می‌کند و دیدگاه جامعی از دینامیک‌های قیمت به ما می‌دهد. سیگنال اصلی که تریدرها در زمان استفاده از این اندیکاتور به دنبال آن هستند، تقاطع بین خط‌های تنکن-سن و کیجون-سن است. ضمنا «ابر» (کومو) هم منطقه مهمی برای تعیین حمایت و مقاومت است. اگر قیمت بالای این ابر باشد، روند صعودی را نشان می‌دهد ولی اگر زیر آن باشد، روند نزولی را نشان می‌دهد.
از بین محبوب‌ترین استراتژی‌هایی که از این اندیکاتور استفاده می‌کنند می‌توان به این موارد اشاره کرد: ۱. ترید در تقاطع خطوط ( وقتی تنکن-سن، خط کیجون-سن از زیر را قطع می‌کند، وارد لانگ شوید؛ وقتی تنکن-سن از بالا کیجون-سن را قطع می‌کند، وارد شورت شوید). ۲. ترید با ابر ( وقتی قیمت بالای ابر است، و خطوط سنکو اسپن A و سنکو اسپن B همدیگر را قطع می‌کنند، بخرید چون روند صعودی را نشان می‌دهد؛ وقتی قیمت زیر ابر است و این خطوط همدیگر را قطع می‌کنند، روند نزولی است). ۳. استفاده از خط باتاخیر ( وقتی چیکو اسپن در یک روند صعودی، خط قیمت را از زیر قطع می‌کند، وارد لانگ شوید، وقتی چیکو اسپن از بالا در یک روند نزولی، قیمت را قطع می‌کند، وارد شورت شوید). 4. استراتژی ابر به‌عنوان حمایت و مقاومت دینامیک (۴.۱. احیا بعد از اصلاح و ادامه روند وقتی یک بازگشت موقت قیمت به ابر ایجاد می‌شود که از آن منعکس می‌شود و ۴.۲. تغییر روند وقتی خط قیمت، ابر را قطع می‌کند و زیر آن تثبیت می‌شود).
می‌توان از ایشیموکو برای هر دوره یا اینتروال زمانی استفاده کرد اما به شکل خاص در چارت روزانه (D1) ، چهار ساعته (H4) و ساعتی (H1) مؤثر است. ضمنا مهم است که صبر و انضباط لازم را داشته باشید و قبل از گرفتن تصمیم منتظر تشکیل کامل سیگنال در استراتژی ترید منتخب بمانید.
از زمانی که ایشیموکو توسط «گویچی هوسودا» در اواسط قرن بیستم ساخته شد، توسعه‌های مهمی در آن اتفاق افتاده است و بر روی تشکیل چندین ابزار تحلیل تکنیکال دیگر تاثیر گذاشته است.
- سازگاری با بازارهای مدرن: ایشیموکو ابتدا برای بازارهای سهام ژاپن ساخته شد که شش روز در هفته کار می‌کردند و این موضوع انتخاب دوره‌های ۹، ۲۶ و ۵۲ روزه در آن را توجیه می‌کند ( به ترتیب بر اساس تعداد روزهای معاملاتی در یک هفته، یک ماه و دو ماه). با این حال وقتی این اندیکاتور در بازارهای غربی محبوبیت به دست آورد، تریدرها این پارامترها را با هفته کاری پنج روزه و دوره‌های زمانی کوتاهتر مثلا چارت‌های ساعتی و دقیقه‌ای سازگار کردند تا بتوانند استفاده موثرتری از ایشیموکو در تریدینگ و اسکالپینگ روزانه داشته باشند.
- اندیکاتورهای مشتق‌شده: اندیکاتورهای زیادی بر اساس اصول ایشیموکو ساخته شده‌اند و از مفاهیم مشابه قیمت تعادل و تغییر زمان استفاده می‌کنند. مثلا اندیکاتور B/B ایچیموکو ( (ایشیموکو وسعت و تعادل) برای ارزیابی «عرض» و «تعادل» بازار از طریق تحلیل توزیع قیمت در ابر ایشیموکو ساخته شده است. این اندیکاتور به تعیین مقدار نوسان و نقاط احتمالی برگشت روند بازار کمک می‌کند. اندیکاتور دیگری به نام ایچیموکو MTF (چند تایم فریمی) امکان تحلیل همزمان چند دوره زمانی در چارت را فراهم می‌کند. این کار باعث می‌شود تا تصویرسازی از روندهای بلندمدت و کوتاه مدت و نقاط حمایت و مقاومت آسان‌تر شود.
- استراتژی‌های ترکیبی: ایشیموکو اغلب همراه با سایر اندیکاتورهای محبوب استفاده می‌شود تا دقت سیگنال‌های معاملاتی افزایش پیدا کند. مثلا ایشیموکو همراه با اندیکاتور «شاخص قدرت نسبی» (RSI) یا سایر اندیکاتورهای آماری برای تعیین جهت روند، حمایت‌ها و مقاومت‌ها و ارزیابی شرایط بیش خرید یا بیش فروش بازار استفاده می‌شود. ترکیب ایشیموکو با MACD می‌تواند به تعیین لحظات ورود و خروج از بازار کمک کند ، اندیکاتور MACD روند و سطوح اصلی را تعیین می‌کند و ایشیموکو هم قدرت روند و نقاط برگشت احتمالی را تعیین می‌کند.
- شاخه‌ها و پیشرفت‌های ایجاد شده برای بازارهای خاص: البته اصلاحاتی هم در ایشیموکو ایجاد شده‌اند تا این اندیکاتور با خصوصیات بازارهای مالی خاصی مثل ارز دیجیتال و بازار کالا (کامودیتی) سازگار شود. این اصلاحات شامل تغییر دوره‌های زمانی استاندارد و افزودن فیلترهای بیشتر برای سیگنال‌ها می‌شوند. مثلا در بازار ارز دیجیتال که ویژگی اصلی آن نوسان بالا است و به صورت ۷/۲۴ فعالیت می‌کند تریدرها اغلب دوره‌های استاندارد ایشیموکو را تغییر می‌دهند تا این اندیکاتور نسبت به تغییرات سریع قیمت حساستر شود. در بازارهای کامودیتی یعنی جایی که روندها طولانی‌تر از فارکس هستند، گاهی اوقات دوره‌های زمانی افزایش پیدا می‌کنند تا نویزها و نوسانات تصادفی فیلتر شوند و تمرکز روی حرکت‌های مهمتر روند باقی بماند.
- ادغام با معاملات الگوریتمی: ایشیموکو در بین توسعه دهندگان الگوریتم‌های معاملاتی یا «ربات‌های مشاور متخصص» (EA) هم محبوب است چون می‌تواند روندها و سطوح کلیدی را بدون نیاز به تنظیم بیشتر تعیین کند درحالی که این کار برای بسیاری از اندیکاتورهای دیگر لازم است. این باعث می‌شود تا ایشیموکو یک کاندید ایدئال برای ادغام در سیستم‌های معاملاتی خودکاری شود که پیش‌بینی پذیری و بی طرفی در آنها بسیار مهم هستند.
به مرور زمان منابع آموزشی متعددی درباره ایشیموکو ایجاد شده‌اند مثلا می‌توان به کتاب ها، وبینارها و دوره‌های آموزشی متعددی اشاره کرد. این منابع به تریدرها کمک می‌کنند تا بفهمند که چگونه به موثرترین شکل از این اندیکاتور استفاده کنند و نمونه‌های از رویه‌های معاملاتی واقعی را در بازارهای گوناگون ارائه می‌کنند. در اینجا فقط چند نقل قول از متخصصان مالی و تریدرهای برجسته درباره این اندیکاتور را ذکر می‌کنیم:
- «الکساندر الدر»، یک تریدر حرفه‌ای روسی-آمریکایی و نویسنده کتاب‌های تریدینگ محبوب زیادی ازجمله «چگونه در بازار سهام بازی کنید و برنده شوید»، است ، او می‌گوید «ایشیموکو یک فیلتر عالی برای تریدهای من است. ایشیموکو در زمینه ارزیابی سریع قدرت روند و اجتناب از سیگنال‌های کاذب به من کمک می‌کند.»
- «کارول ازبورن» ، تریدر و تحلیل‌گر مشهوری است که در اندیکاتورهای پیچیده تخصص دارد: «ایشیموکو می‌تواند نمایش بصری مناسبی از حمایت‌ها و مقاومت‌ها ارائه کند، کاری که از هیچ ابزار دیگری برنمی‌آید»
- «لری ویلیامز»، یک تریدر افسانه‌ای فیوچرز و نویسنده کتاب‌های متعددی درباره استراتژی‌های معاملاتی و تحلیل بازار است: «من از ایشیموکو برای تعیین نقاط ورود و خروج استفاده می‌کنم؛ بررسی این اندیکاتور برای من مثل مطالعه بازار است».
- «استنلی کرول»، یک تریدر و سرمایه‌گذار بلندمدت است که در مدیریت ریسک تخصص دارد، «ایشیموکو فقط جهت روند را نشان نمی‌دهد بلکه به درک این کمک می‌کند که روند چه زمانی قدرتش را از دست می‌دهد»
- «جان بولینگر» ، یک تحلیل‌گر و سازنده اندیکاتور محبوب «باندهای بولینگر» است: «ابرهای ایشیموکو به تحلیل «باندهای بولینگر» عمق می‌دهند و امکان تعیین دقیق‌تر نوسان بازار را فراهم می‌کنند».
- «مارک مینروینی» ، یک قهرمان معاملاتی آمریکایی و نویسنده چند کتاب استراتژی سرمایه گذاری است: « ایشیموکو برای توسعه استراتژی‌های مبتنی بر روند ایدئال است به خصوصی وقتی می‌خواهید ریسک‌ها را به حداقل برسانید و سطوح توقف ضرر روشنی را تعریف کنید.»
علیرغم تحسین‌هایی که در بخش قبل درباره این اندیکاتور ذکر کردیم، منابع متنوعی هم به نقص‌های این اندیکاتور اشاره کرده‌اند. تریدرها باید این نکته را در نظر داشته باشند که سیگنال‌های ایشیموکو هم مثل سایر اندیکاتورها از داده‌های گذشته (تاریخی) استفاده می‌کنند و ممکن است دچار تاخیر باشند و همیشه شرایط فعلی بازار را منعکس نمی‌کنند.
نقص دیگر مربوط به کسانی می‌شود که از روش‌های پیپسینگ و اسکالپینگ استفاده می‌کنند. چون اجزای اصلی این اندیکاتور بر اساس داده‌هایی در دوره‌های طولانی محاسبه می‌شوند، تغییرات سریع و تندوتیز قیمت شاید به درستی در نظر گرفته نشوند. به همین دلیل در شرایط نوسان شدید بازار، ایشیموکو ممکن است سیگنال‌های کاذبی بدهد و فرایند تصمیم‌گیری را دشوار و پیچیده کند.
سومین نقص هم به پیچیدگی تفسیر سیگنال‌های ایشیموکو به خصوص برای تریدرهای تازه کار مربوط می‌شود. این اندیکاتور از پنج خط اصلی تشکیل می‌شود که هر کدام اهمیت خاص خودشان را دارند بنابراین سیگنال‌های یک خط ممکن است با سیگنال‌های خطوط دیگر سازگار نباشند. این موضوع به خصوص در ترید کوتاه مدت وقتی تصمیمات خیلی سریعی لازم هستند، ناخوشایند است. بنابراین همانطور که در بخش قبل گفتیم توصیه می‌کنیم که از اندیکاتور ایشیموکو در ترکیب با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنید. این کار به فیلتر کردن سیگنال‌های کاذب و افزایش معاملات سودآور کمک می‌کند.
