متاتریدر4 (MT4) یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های معاملات آنلاین در بازارهای فارکس، سهام، کامودیتی (کالا) و ارز دیجیتال است. ویژگی کلیدی MT4، روش‌های گرافیکی گوناگونی است که می‌توان قیمت‌ها را نمایش داد. با یک راست‌کلیک ساده در پنجره باز یک جفت‌ارز می‌توانید به بخش «خصوصیات» (Properties) و بعد «مشترک» (Common) بروید و یکی از این سه نوع چارت را انتخاب کنید: چارت میله‌ای (هیستوگرام)، کندل‌استیک (کندل‌های ژاپنی) و چارت خطی (نمودار خطی). هر کدام از این نمودارها خصوصیات و مزایای خاص خودشان را دارند و ما در این مقاله آنها را بررسی خواهیم کرد.
چارت میله‌ای یا هیستوگرام به این صورت است: هر میله در نمودار یک دوره معاملاتی خاص (تایم فریم) مثلا یک روز (D1)، یک ساعت (H1) یا دقیقه (M1) را نشان می‌دهد. قسمت بالای میله هم حداکثر قیمت آن دارایی در آن دوره را نشان می‌دهد و قسمت پایین هم حداقل قیمت را نشان می‌دهد. تیک‌های افقی روی میله هم قیمت‌های آغازین (سمت چپ) و پایانی (در سمت راست) در همان دوره را نشان می‌دهند.
توسعه‌یافتن این نوع چارت، رابطه نزدیکی با تکامل بازارهای مالی و نیاز به نمایش تصویری داده‌های قیمت برای تحلیل موثرتر روندهای بازار دارد. اولین اشکال ابتدایی داده‌های گرافیکی قیمت در قرن‌های هفدهم و هجدهم ارائه شدند. البته این چارت‌های اولیه کاملا ساده بودند و اطلاعات جزئی در آنها وجود نداشت. چارت‌های میله‌ای مدرن که امروزه مشاهده می‌کنیم در اواخر قرن نوزدهم شکل گرفتند. «چارلز داو» که یک روزنامه‌نگار آمریکایی و هم‌بنیان‌گذار مؤسسه «داوجونز و شرکا» بود، یک چهره کلیدی در روند این توسعه این چارت بود. «داو» در سال ۱۸۸۴ اولین شاخص سهام را ساخت که شامل ۱۱ شرکت آمریکایی اصلی می‌شد. او برای ردیابی حرکت‌های قیمت این سهم‌ها از چارت‌ها استفاده کرد و در محبوب‌شدن چارت‌های میله‌ای نقش داشت. اگرچه «داو» خودش مخترع این هیستوگرام‌های مدرن نبود اما کار او نقش مهمی در توسعه و استفاده از این نمودارها برای تحلیل مالی داشت.
توسعه بازارهای سهام و افزایش تعداد تریدرها در اوایل قرن بیستم باعث شد تا «چارت میله‌ای» به یک ابزار استاندارد برای تحلیل حرکت‌های قیمت تبدیل شود. محبوبیت آنها به دلیل راحتی تفسیر و توانایی نمایش اطلاعات قیمت تفصیلی افزایش پیدا کرد. آنها به کاربران اجازه می‌دادند تا عناصر کلیدی حرکت قیمت از جمله سقف، کف و قیمت آغازین و پایانی در یک دوره زمانی مدنظر را به‌راحتی به دست بیاورند و امکان درک روندهای بازار و تصمیم‌گیری آگاهانه را برای تریدرها فراهم می‌کردند. با پیشرفت تکنولوژی کامپیوتری و نرم‌افزارهای معاملاتی مثل متاتریدر، استفاده از چارت میله‌ای هم گسترده‌تر و راحت‌تر شده است.
هر کندل در کندل‌استیک یک بلوک را نشان می‌دهد که دامنه قیمت در یک دوره خاص را نشان می‌دهد. بدنه کندل، تفاوت بین قیمت آغازین و پایانی را نشان می‌دهد. سایه‌های کندل (شدو) هم سقف‌ها و کف‌های آن دامنه قیمت را نشان می‌دهد. در تنظیمات استاندارد MT4، بدنه یک کندل گاوی به رنگ سیاه است و بدنه کندل خرسی به رنگ سفید است. البته تریدرها می‌توانند این تنظیمات را تغییر دهند و چارت را به هر رنگ دیگری درآورند.
کندل‌استیک‌ها اغلب کندل‌های ژاپنی نامیده می‌شوند این نام بر اساس تاریخچه آنها انتخاب شده است. سابقه کندل‌ها به «هوما مونهیسا» تریدری از شهر «ساکاتا» در ژاپن برمی‌گردد او به «سوکیو هوما» مشهور بود. این مرد چهره مهمی در تاریخ بازارهای مالی است و به‌ویژه به دلیل نقشش در توسعه روش‌های تحلیل تکنیکال از جمله ایجاد سیستم کندل‌استیک ژاپنی مشهور شده است.
او در سال ۱۷۲۴ در خانواده‌ای ثروتمند و بازرگان متولد شد و تحصیلات خوبی را پشت سر گذاشت. «هوما» به دلیل تجارت برنج در «بورس برنج دوجیما» در «اوزاکا» مشهور شد، این بازار اولین بازار فیوچرز جهان محسوب می‌شود. او بعدا فهمید که علاوه بر عوامل بنیادی مثل عرضه و تقاضا، روان‌شناسی تریدرها هم نقش مهمی در شکل‌گیری قیمت بازی می‌کند.
تصور می‌شود که «هوما» شکل اولیه تحلیل کندل‌استیک را توسعه داد تا وضعیت احساسی بازار را به‌صورت تصویری ثبت کند، این کار به او امکان می‌داد تا حرکت‌های قیمت را دقیقا پیش‌بینی کند و ثروت زیادی کسب کند. درحالی‌که جزئیات دقیق روش‌های او کاملا مشخص نیست و بحث‌هایی درباره آن وجود دارد اما موفقیت معاملاتی «هوما مونهیسا» باعث شد تا او به چهره‌ای افسانه‌ای در جهان مالی تبدیل شود. روش‌ها و نظریات او مبنای بسیاری از استراتژی‌های معاملاتی مدرن را تشکیل می‌دهند.
کندل‌استیک‌ها تا دهه ۱۹۸۰ در خارج از ژاپن اغلب ناشناخته بودند. این وضعیت به لطف «استیو نیسون» یک تحلیل‌گر آمریکایی که کندل‌های ژاپنی را کشف کرد و تحت‌تأثیر کارایی آنها قرار گرفت، تغییر کرد. «نیسون» تکنیک پیش‌بینی کندل‌استیک را مطالعه کرد و آن را برای استفاده در بازارهای مالی غربی سازگار کرد و چند کتاب درباره این موضوع نوشت. پس از انتشار این کتاب‌ها علاقه به کندل‌های ژاپنی بین تریدرهای غربی افزایش زیادی پیدا کرد چون آنها به‌زودی مزیت‌های این روش را فهمیدند. امروزه کندل‌های ژاپنی در سطح گسترده‌ای توسط تریدرهای جهان نه فقط در فارکس بلکه در بازار سهام، کالا و ارز دیجیتال استفاده می‌شوند. به‌مرورزمان انواع و اشکال کندل‌های ژاپنی گوناگون ساخته شدند (مثل دوجی، چکش، شهاب و بسیاری دیگر) که هر کدام خصوصیات و اهداف خاص خودش را داشتند. الگوهای متعدد کندل‌استیک به ما معکوس شدن یا ادامه روند احتمالی را نشان می‌دهند و امکان ساختن استراتژی‌های معاملاتی پیچیده را به ما می‌دهند.
البته باید به این نکته توجه کنیم که انجام این تحلیل به زمان و تجربه برای تفسیر دقیق الگوی کندل‌ها نیاز دارد. تریدرهای متفاوت یک الگوی یکسان را به شکل متفاوتی تفسیر می‌کنند. تحقیقات آماری، میزان متفاوتی از دقت پیش‌بینی را نشان می‌دهد که اغلب به الگوی خاص و شرایط بازار بستگی دارد. بنابراین توصیه می‌کنیم که از کندل‌ها همراه با سایر انواع تحلیل مثل اندیکاتورهای تکنیکال و تحلیل بنیادی استفاده کنید.
چارت خطی با متصل‌کردن قیمت‌های پایانی متوالی یک دارایی در یک دوره مشخص ساخته می‌شود و در نهایت یک خط ساده ایجاد می‌شود که جهت عمومی حرکت قیمت را نشان می‌دهد. سابقه این نمودارهای خطی حتی از کندل‌های ژاپنی هم قدیمی‌تر است و با توسعه آمار و تصویرسازی اطلاعات مرتبط است. این روش یکی از قدیمی‌ترین و ساده‌ترین روش‌های نمایش گرافیکی اطلاعات است که با تاریخچه کارتوگرافی و نقشه‌برداری و اقتصاد گره خورده است.
درحالی‌که مبدأ دقیق این نمودارها را نمی‌دانیم اما عناصر آنها را می‌توان حتی در کارهای تمدن‌های باستانی مشاهده کرد. مصری‌ها و بابلی‌ها از روش‌های گرافیکی برای نمایش داده‌های نجومی و هندسی استفاده می‌کردند. در قرون‌وسطی و در طول رنسانس، جغرافی‌دان‌ها، منجمان، ریاضی‌دانان و سایر متخصصان از این نمودارها برای تصویرسازی مشاهدات و محاسبات خودشان استفاده می‌کردند.
«ویلیام پلیفر» یک مهندس و اقتصاددان اسکاتلندی بود که باعث افزایش قابل‌توجه استفاده از نمودارهای آماری شد. او در سال ۱۷۸۶ کتاب «اطلس تجاری و سیاسی» را منتشر کرد که در آن برای اولین‌بار از نمودارهای میله‌ای و خطی و همین‌طور نمودار دایره‌ای استفاده کرد تا داده‌های اقتصادی را نمایش دهد. کار او باعث شد تا اطلاعات پیچیده برای مخاطبان وسیع، قابل‌درک‌تر و قابل‌دسترس‌تر شود و این کار یک نوآوری انقلابی در آن عصر محسوب می‌شد.
امروزه نمودارهای خطی در همه‌جا استفاده می‌شوند. آنها یک ابزار بنیادی برای نمایش سری‌های زمانی و روندها هستند و در بخش مالی برای ردیابی تغییرات قیمت‌های سهام، نرخ تبادل ارز و سایر اندیکاتورهای مالی استفاده می‌شوند. چارت‌های خطی به دلیل سادگی و وضوحی که دارند همچنان یکی از محبوب‌ترین ابزارها برای نمایش بصری داده‌ها باقی‌مانده‌اند.
***
اگرچه هر سه نوع چارت – چارت میله‌ای، کندل‌استیک و چارت خطی – برای هدف یکسانی یعنی نمایش حرکت‌های قیمت استفاده می‌شوند اما آنها این کار را به روش‌های متفاوتی انجام می‌دهند. هم چارت میله‌ای و هم کندل‌استیک، اطلاعات مفصل‌تری درباره حرکت‌های قیمت مثل قیمت آغازین و پایانی و سقف‌ها و کف‌های یک دوره زمانی خاص را نشان می‌دهند. از سوی دیگر، چارت خطی یک دید عمومی‌تر را با تمرکز انحصاری بر قیمت پایانی به ما می‌دهد.
انتخاب بین این چارت‌ها بستگی به سبک و سلیقه تریدر و استراتژی معاملاتی او دارد. چارت میله‌ای و کندل‌استیک برای تریدرهای فعال و کسانی مناسب‌تر هستند که از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند درحالی‌که چارت خطی برای مبتدی‌ها یا تحلیل روندهای بلندمدت مناسب است. درهرصورت شناخت ویژگی‌های هر نوع چارت و توانایی تفسیر صحیح آنها یک مهارت مهم و کلیدی برای معامله موفق در بازارهای مالی است.
