بازار ارز خارجی یا فارکس، محیط بسیار پیچیده و دینامیکی است که در هر روز میلیون‌ها معامله در آن انجام می‌شود. معامله‌گران برای این که در این بازار موفق شوند از ابزارهای تحلیل تکنیکال گوناگونی استفاده می‌کنند مثلا از اندیکاتورهایی استفاده می‌کنند که به آنها کمک می‌کنند روندها را بشناسند، حرکت‌های قیمتی را پیش‌بینی کنند و تصمیمات معاملاتی آگاهانه‌ای بگیرند. این مقاله برخی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین اندیکاتورهای معاملات فارکس و سایر بازارهای مالی را بررسی می‌کند
- میانگین متحرک: یکی از بنیادی‌ترین و پراستفاده‌ترین اندیکاتورها در معاملات فارکس، میانگین متحرک (moving average) است که قیمت میانگین یک دارایی را در یک دوره زمانی خاص نشان می‌دهد. تریدرها از این میانگین متحرک برای تشخیص روندها و فرصت‌های احتمالی معاملاتی استفاده می‌کنند، میانگین‌های متحرک کوتاه‌مدت‌تر، سیگنال حساس‌تری از تغییرات قیمت هستند.
- شاخص قدرت نسبی (RSI) : RSI یک اسیلاتور مومنتوم است که قدرت حرکت قیمت سهام را نشان می‌دهد. RSI دامنه افزایش‌های اخیر را نسبت به کاهش‌های اخیر نشان می‌دهد و عددی بین ۰ و ۱۰۰ را به ما می‌دهد. معامله‌گران از RSI برای شناسایی شرایط بیش‌خرید و بیش‌فروش استفاده می‌کنند و این اندیکاتور به آنها کمک می‌کند تا بفهمند چه وقت یک دارایی را بخرند یا بفروشند.
- باندهای بولینگر (بولینگر باندز): باندهای بولینگر، یک اندیکاتور نوسانی است که از میانگین متحرک و انحراف معیار استفاده می‌کند تا یک باند (مرز) را دور حرکت قیمت رسم کند. معامله‌گران از این باند برای تشخیص سطح حمایت و مقاومت احتمالی و اندازه‌گیری نوسان یک دارایی خاص استفاده می‌کنند.
- فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement): این اندیکاتور بر اساس توالی مشهور فیبوناچی است و از خطوط افقی برای شناخت سطوح بالقوه حمایت و مقاومت استفاده می‌کند. معامله‌گران از این سطوح برای تشخیص نقاط ورود و خروج بالقوه و تعیین نقاط حد ضرر و برداشت سود خودشان استفاده می‌کنند.
- MACD: اندیکاتور «همگرایی واگرایی میانگین متحرک» یک اندیکاتور مومنتوم است که رابطه بین دو میانگین متحرک را نشان می‌دهد. معامله‌گران از MACD برای تشخیص برگشت روند و پیداکردن سیگنال‌های خرید و فروش استفاده می‌کنند.
- اسیلاتور استوکاستیک (Stochastic) یک اندیکاتور مومنتوم است که قیمت بسته‌شدن سهام را با دامنه قیمت آن در یک دوره زمانی مقایسه می‌کند. استوکاستیک، عددی بین ۰ و ۱۰۰ را نشان می‌دهد و مقدارهای بالای ۸۰ شرایط بیش‌خرید و مقدارهای کمتر از ۲۰ وضعیت بیش‌فروش را نشان می‌دهد. معامله‌گران از نوسانگر استوکاستیک برای تشخیص معکوس شدن روند و دستیابی به سیگنال‌های خرید و فروش استفاده می‌کنند.
- ایچیموکو کینکو هایو: اندیکاتور «ایچیموکو کینکو هایو» (Kinko Hyo) اندیکاتور پیچیده‌ای است که از پنج خط تشکیل می‌شود که روی چارت قیمت کشیده می‌شوند. این خط‌ها، سطح حمایت و مقاومت و مومنتوم و قدرت روند را نشان می‌دهند. معامله‌گران از ایچیموکو کینکو هایو برای تشخیص نقاط ورود و خروج احتمالی و اندازه‌گیری سلامت کلی روند استفاده می‌کنند.
- شاخص میانگین جهت‌دار (ADX): شاخص میانگین جهت‌دار یک اندیکاتور روند است که قدرت روند یک سهم یا دارایی مالی دیگر را نشان می‌دهد. این اندیکاتور، مقداری بین ۰ تا ۱۰۰ دارد و مقدار بالای ۲۵ نشان‌دهنده روند قوی است. معامله‌گران از ADX برای شناسایی معکوس شدن روند احتمالی و تعیین این که آیا سهم دارای روند است یا روند ساید دارد، استفاده می‌کنند.
- SAR پارابولیک: اندیکاتور SAR (توقف و معکوس شدن) پارابولیک، یکی از اندیکاتورهای دنبال‌کردن روند است که سیگنال‌های خرید و فروش را بر اساس جهت حرکت قیمت ارائه می‌کند. این اندیکاتور نقطه‌هایی را در بالا یا پایین حرکت قیمت نشان می‌دهد تا معکوس شدن احتمالی روند را نشان دهد. معامله‌گران از SAR پارابولیک برای شناسایی نقاط ورود و خروج احتمالی و گذاشتن سفارش‌های توقف ضرر استفاده می‌کنند.
اندیکاتور پیشرو یک ابزار تحلیلی است که هدف آن پیش‌بینی حرکت‌های قیمت آینده بر اساس اطلاعات گذشته است. اندیکاتورهای پیشرو به اندیکاتورهای مومنتوم هم مشهور هستند چون تلاش می‌کنند تا مومنتوم روند قیمت را اندازه بگیرند. بر خلاف اندیکاتورهای پسرو که به حرکت‌های قیمت بعد از اتفاق‌افتادن آنها واکنش نشان می‌دهند، اندیکاتورهای پیشرو سیگنال‌هایی درباره حرکت‌های قیمت آینده به تحلیل‌گران می‌دهند. به‌عبارت‌دیگر آنها معکوس شدن احتمالی روند را قبل از وقوع آن شناسایی می‌کنند.
از اندیکاتورهای پیشرو می‌توانیم به «همگرایی واگرایی میانگین متحرک» (MACD)، شاخص قدرت نسبی (RSI) ، اسیلاتور استوکاستیک اشاره کنیم. درباره این اندیکاتورها در بخش اول این مقاله صحبت کردیم. البته اندیکاتورهای پیشرو خیلی بیشتر هستند. تعداد زیادی از آنها در ترمینال معاملاتی متاتریدر ۴ وجود دارند اما برخی دیگر را می‌توانید رایگان دانلود کنید یا حتی از پلتفرم‌های تخصصی آنلاین بخرید.
برتری‌های اندیکاتورهای پیشرو. یکی از مزایای اصلی استفاده از اندیکاتورهای پیشرو در معاملات فارکس این است که آنها معکوس شدن احتمالی روند را قبل از اتفاق‌افتادن به معامله‌گران هشدار می‌دهند. این ویژگی به‌خصوص برای تریدرهایی مفید است که می‌خواهند در ابتدای روند جدید به بازار وارد شوند یا می‌خواهند قبل از برگشت روند از بازار خارج شوند.
مزیت دیگر اندیکاتورهای پیشرو این است که آنها بر اساس داده‌های عینی هستند و می‌توان به‌سادگی از آنها در استراتژی‌های معاملاتی استفاده کرد. معامله‌گران می‌توانند از اندیکاتورهای پیشرو استفاده کنند تا سیگنال‌های خرید و فروش را خلق کنند، سفارش‌های استاپ لاس (توقف ضرر) را تعیین کنند و نقاط ورود و خروج احتمالی را تشخیص دهند.
ضعف‌های اندیکاتورهای پیشرو. یکی از ضعف‌های اصلی اندیکاتورهای پیشرو این است که ممکن است سیگنال‌های غلطی به ما بدهند. معامله‌گران باید دقت کنند که اندیکاتورهای پیشرو بدون خطا نیستند و شاید سیگنال‌هایی را تولید کنند که دقیقا شرایط بازار را منعکس نکنند.
ضعف دیگر اندیکاتورهای پیشرو این است که تفسیر آنها در بازارهای نوسانی دشوار است. معامله‌گران در زمان استفاده از اندیکاتورهای پیشرو در بازارهایی که حرکت‌های قیمت ناگهانی دارند باید خیلی محتاط باشند چون تعداد سیگنال‌های غلط در این شرایط بسیار بیشتر می‌شود.
در بخش زیر چند استراتژی معاملاتی مشهور که در بازارهای مالی (فارکس و سایر بازارها) استفاده می‌شوند و از اندیکاتورها استفاده می‌کنند معرفی می‌شوند:
- استراتژی دنبال‌کردن روند:
اندیکاتورها: میانگین متحرک، SAR پارابولیک، شاخص میانگین جهت‌دار (ADX)
شرح: این استراتژی بر اساس شناسایی روندهای پایدار بازار عمل می‌کند. وقتی قیمت دارایی بالای میانگین متحرک باشد و اندیکاتورها یک روند قوی را تأیید کنند (مثلا SAR پارابولیک زیر قیمت تشکیل شود) معامله‌گر می‌تواند وارد پوزیشنی در جهت روند شود.
- استراتژی بیش‌خرید/ بیش‌فروش :
اندیکاتورها: شاخص قدرت نسبی (RSI)، اسیلاتور استوکاستیک
شرح: این استراتژی فرض می‌کند که شرایط بیش‌خرید یا بیش‌فروش، معکوس شدن احتمالی قیمت را نشان می‌دهند. اگر اندیکاتورهایی مثل RSI یا اسیلاتور استوکاستیک مقدارهای بالا (بیش‌خرید) یا مقدارهای پایین (بیش‌فروش) را نشان دهند شاید معامله‌گر انتظار اصلاح قیمت را داشته باشد و اقداماتی متناسب با آن انجام دهد.
- استراتژی شکست حمایت و مقاومت :
اندیکاتورها: باندهای بولینگر، فیبوناچی اصلاحی.
شرح: این استراتژی بر اساس این ایده شکل گرفته است که سطوح حمایت و مقاومت می‌توانند به‌عنوان نقاط مهم برگشت قیمت عمل می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند از اندیکاتورهایی مثل باندهای بولینگر و فیبوناچی اصلاحی برای تشخیص این سطوح استفاده کنند و وقتی قیمت یکی از این سطوح را می‌شکند وارد پوزیشن مناسب شوند.
- استراتژی قطع‌کردن میانگین متحرک:
اندیکاتورها: میانگین متحرک
شرح: این استراتژی شامل قطع‌کردن دوره‌های متفاوت میانگین متحرک می‌شود. وقتی میانگین متحرک کوتاه‌مدت به زیر میانگین متحرک بلندمدت برود، این می‌تواند یک سیگنال احتمالی برگشت روند نزولی باشد و برعکس.
- استراتژی برک‌اوت (شکست):
اندیکاتورها: ابر ایچیموکو، باندهای بولینگر.
شرح: این استراتژی بر شناسایی لحظاتی تمرکز می‌کند که قیمت از سطح حمایت یا مقاومت عبور می‌کند. معامله‌گران می‌توانند از اندیکاتورهایی مثل ابر ایچیموکو و باندهای بولینگر برای تأیید شکست استفاده کنند و بر همین اساس وارد پوزیشن شوند.
بهترین تعداد اندیکاتورهایی که می‌توانید در یک استراتژی معاملاتی استفاده کنید بر اساس سلیقه تریدر و وضعیت خاص بازار تغییر می‌کند. البته فراموش نکنید که بیشتر همیشه بهتر است ولی استفاده از اندیکاتورهای بیش از حد زیاد ممکن است باعث سربار اطلاعات و سردرگمی تحلیلی شود. توصیه می‌کنیم به‌جای این کار روی چند اندیکاتور کلیدی تمرکز کنید که همدیگر را تکمیل می‌کنند و تعامل موثری با هم دارند.
بر همین اساس مهم است که اندیکاتورهایی را انتخاب کنید که با استراتژی معاملاتی منتخب شما و نوع بازار هم‌راستا هستند. مثلا استراتژی‌های دنبال‌کردن روند شاید از میانگین‌های متحرک و اندیکاتورهایی استفاده کنند که قدرت روند را تعیین می‌کنند. در استراتژی‌های عبور از حمایت و مقاومت، اندیکاتورهایی که حمایت‌ها و مقاومت‌ها را نشان می‌دهند مثلا باندهای بولینگر و فیبوناچی اصلاحی می‌توانند مفید باشند.
***
این‌ها فقط تعداد کمی از اندیکاتورهای مشهوری هستند که در معاملات فارکس به‌صورت گسترده استفاده می‌شوند. البته تعداد بسیاری از اندیکاتورهای دیگر هم وجود دارند و هر تریدری سلیقه و استراتژی خودش را دارد. البته باید به‌خاطر داشته باشید که فارغ از اندیکاتورهایی که انتخاب می‌کنید هیچ ابزاری به‌تنهایی نمی‌تواند همه پاسخ‌ها را به شما بدهد. مهم است که کارایی این اندیکاتورها را قبل از اجرای آنها در برنامه معاملاتی خودتان کاملا تست و ارزیابی کنید. در نهایت معامله موفق در بازار فارکس به ترکیب تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و درک عمیق روان‌شناسی بازار نیاز دارد.
